Theo luật lao động và luật bình đẳng tại Việt Nam, có một số câu hỏi mà nhà tuyển dụng không được quyền hỏi ứng viên. Bằng việc hiểu biết các giới hạn mà nhà tuyển dụng được phép hỏi, bạn có quyền từ chối trả lời. Điều này sẽ giúp bạn bớt căng thẳng hơn trong buổi phỏng vấn.
VietnamWorks tổng hợp 7 câu hỏi phỏng vấn thường xuyên được hỏi mặc dù chúng “phạm luật”. Khi được hỏi các câu này, ứng viên có quyền từ chối trả lời:
Bạn bao nhiêu tuổi?
Câu hỏi phỏng vấn tưởng chừng như cơ bản nhất này lại chính là câu hỏi “phạm luật” thông dụng nhất. Mặc dù thông tin tuổi tác này có thể được tìm thấy trong hồ sơ ứng tuyển của ứng viên, người phỏng vấn không có quyền được hỏi trực tiếp hoặc gián tiếp trong buổi phỏng vấn. Điều này không chỉ vi phạm luật bình đẳng ở Việt Nam mà còn tại nhiều quốc gia trên thế giới. Trong trường hợp nhà tuyển dụng cần chứng thực tuổi của ứng viên đã đủ tuổi lao động chưa hoặc đã đủ tuổi để có thể đảm nhiệm một vị trí quan trọng nào đó, họ có thể yêu cầu ứng viên gửi các hồ sơ liên quan.
Nếu được hỏi câu này trong buổi phỏng vấn, bằng cách trực tiếp hay gián tiếp (hỏi năm sinh của bạn), bạn có quyền quyết định trả lời hay không. Nếu cảm thấy không thoải mái, bạn có thể hỏi lý do vì sao họ muốn biết, hoặc tuổi của bạn có ảnh hưởng gì đến vai trò công việc hay không trước khi trả lời.
Bạn có phải là gay/les không?
Tương tự như câu hỏi phía trên, câu hỏi về giới tính là điều cấm kỵ. Câu hỏi này không giải quyết được cho việc bạn có phù hợp với công việc đăng tuyển hay không, và bất cứ nhà tuyển dụng nào hỏi câu đó đều vi phạm nghiêm trọng luật bình đẳng giới. Khi nhận được câu hỏi này, bạn cần có một thái độ nghiêm khắc hơn với nhà tuyển dụng, bạn nên nhắc họ đây là một chủ đề không liên quan và không thích hợp trong môi trường chuyên nghiệp này.
Bạn đã từng bị bắt giữ vì phạm luật chưa?
Câu hỏi phỏng vấn này đang gây nhiều tranh cãi, rằng nhà tuyển dụng có quyền được biết ứng viên có từng phạm tội hay chưa. Tuy nhiên, có một số trường hợp ứng viên đã từng bị bắt giữ bởi cảnh sát nhưng họ vô tội, thì câu hỏi này thật sự khó trả lời. Nhà tuyển dụng có thể tự tìm hiểu trên Internet, nhưng bạn có thể thành thật và cởi mở về những lỗi lầm trong quá khứ của bạn. Nếu không, bạn chỉ cần trả lời bằng cách khẳng định bạn chưa bao giờ bị kết án.
Địa chỉ trang cá nhân của các tài khoản xã hội của bạn là gì?
Các trang mạng xã hội bao gồm các trang cá nhân của tất cả các mạng xã hội Facebook, Linked In, Google Plus, Snapchat… là quyền riêng tư của ứng viên và nhà tuyển dụng không được quyền yêu cầu cung cấp. Nhà tuyển dụng có thể tự mình tìm kiếm và điều tra các trang xã hội của ứng viên, nhưng họ không có quyền yêu cầu ứng viên phải cung cấp. Bạn có thể từ chối một cách lịch sự khi nhận được yêu cầu này.
Bạn có nghiện rượu, thuốc lá hay dùng chất kích thích hay không?
Câu hỏi kỳ hoặc này không giúp tiết lộ điều gì về kinh nghiệm làm việc hay kỹ năng của bạn. Do đó, nó không được cho phép hỏi trong bất kỳ cuộc phỏng vấn ứng tuyển nào. Tuy nhiên, công ty có quyền có quy định không cho phép nhân viên sử dụng chất kích thích hay uống rượu bia trong công ty. Đó là lý do vì sao nhiều công ty thường kiểm tra nồng độ cồn và thuốc ngẫu nhiên trong công sở để phát hiện nhân viên có sử dụng những loại này hay không.
Tôn giáo của bạn là gì?
Nhà tuyển dụng cần biết thông tin này để biết bạn có thể nghỉ làm vào một số thời điểm nào đó trong năm vì tôn giáo của bạn hay không. Nhưng họ có vô số cách để biết được điều đó thay vì hỏi trực tiếp bạn trong buổi phỏng vấn, chẳng hạn như chỉ ra những sự kiện đặc biệt của công ty bắt buộc phải tham gia, hoặc khoảng thời gian họ cần ứng viên phải sẵn sàng để làm việc.
Vết sẹo đó từ đâu mà có? / Tại sao bạn lại bị dị tật?
Đây là câu hỏi không thể chấp nhận được trong bất kỳ cuộc phỏng vấn hay tình huống chuyên nghiệp nào. Dù là câu hỏi liên quan tới một vết sẹo nhỏ trên mặt, tay, chân hay lớn hơn là một dị tật gì đó trên cơ thể, nó cũng thể hiện sự phân biệt và kỳ thị. Và bạn hoàn toàn không cần phải trả lời, trong trường hợp này bạn có thể trả lời người hỏi rằng bạn không thấy thoải mái để trả lời các câu hỏi đó.
- HR Insider VietnamWorks –